10 جاذبه برتر اصفهان که حتما باید دید!

 

به گذشته‌ی اصفهان که برگردیم به نام‌های زیادی می‌رسیم که در دوره‌های مختلف تاریخی به این شهر گفته می‌شد مانند سپاهان، شهرستان، پارتاک، صفویان، صفاهان و... که باگذشت زمان، نام اصفهان بر این شهر زیبا و کویری ثابت ماند. هرچند که بنای اصفهان را به دوره‌ی پیشدادیان (اولین سلسله در شاهنامه و اساطیر ایران) نسبت داده‌اند و آثاری که مربوط به دوره‌ی قبل از اسلام است به‌ندرت در این شهر دیده می‌شود اما بقایای یک آتشکده در کوه آتشگاه، اکتشافات تپه اشرف و پل شهرستان تنها بازمانده‌های دورانی هستند که اصفهان هنوز بر سر زبان‌ها نیفتاده بود و باید گفت که بیشتر آثار تاریخی که در نصف جهان وجود دارد و البته اوج درخشش اصفهان نیز هست مربوط به دوره‌ی اسلامی و حکومت‌های سلجوقیان و صفویان می‌باشد که در ادامه‌ی مطلب  به 10 جاذبه‌ی مهم این دوران اشاره‌کرده‌ایم.

اما سال 1006 هجری قمری بود که شاه‌عباس صفوی پایتخت حکومت خود را از شهر قزوین به اصفهان انتقال داد و بدون ایجاد تغییرات در بخش قدیمی شهر، قسمت‌های جدیدی مانند میدان نقش‌جهان، خیابان چهارباغ و دولت‌خانه را به اصفهان جدید اضافه کرد که بعدازآن، تاریخ شاهد ساخت زیباترین و باشکوه‌ترین آثار معماری ایران در این شهر بود که امروزه به پربازدید‌ترین مکان‌های گردشگری کشور عزیزمان تبدیل‌شده و البته خوب است بدانیم که تعدادی از این جلوه‌های شکوه شهر اصفهان به‌عنوان میراث تاریخی در فهرست سازمان جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده‌ است. آثاری مثل میدان نقش‌ جهان و عمارت چهل‌ ستون که از اصلی‌ترین عواملی هستند که به معروفیت شهر اصفهان در بین گردشگران داخلی و خارجی کمک کرده است.

خوب است در سفر خود به شهر جذاب و تاریخی اصفهان و لذت بردن از نگاره‌های اسلامی و رنگ‌های متنوع در هر گوشه‌ی شهر با 10 جاذبه‌ی برتر از نگاه گردشگران همراه ‌شویم تا اصفهان را زیباتر بشناسیم:

1) میدان نقش جهان و سر در بازار قیصریه

از بزرگ‌ترین میدان‌های دنیا و میراث جهانی شهر اصفهان، میدان نقش جهان است که با ظاهر مستطیلی خود، از دوران صفویه بناهای تاریخی دیگری را نیز در خود حفظ کرده است. این میدان با رقص فواره‌ها و صدای حرکت سم اسب‌ها بر روی زمین سنگ‌فرش شده در کنار نیمکت‌هایی که برای گوش دادن و نگاه کردن مسافران در نظر گرفته‌شده است، توانسته گردشگران زیادی را ساعت‌ها مهمان خود نگه دارد. شما می‌توانید در سفر به شهر اصفهان بعد از کشف زیبایی‌های میدان نقش جهان که به آن میدان امام نیز می‌گویند، از قسمت شمال و سر در قیصریه با نقاشی‌هایی از گذشته که متأسفانه کمتر اثری از آن‌ها در قوس سردر دیده می‌شود، وارد بازار قیصریه شوید و از دیدن حجره‌های فروش صنایع دستی و سوغات اصفهان و کارگاه‌های مینا کاری و قلم زنی و دست‌های ماهر استادکاران غرق در شگفتی شوید.

2) کاخ عالی قاپو

کاخ شاه‌عباس یا همان کاخ عالی قاپو که زمانی از بلندترین بناهای شهر اصفهان بود در غرب میدان نقش جهان قرارگرفته است و در زبان ترکی به سر در بلند ترجمه می‌شود. این کاخ که از هر سمت میدان نمایی متفاوت دارد درگذشته به نام‌های دولت‌خانه مبارکه نقش جهان و قصر دولت‌خانه هم شناخته می‌شد. عالی قاپو در سال 1006 هجری قمری با برگزاری جشن نوروز توسط شاه‌عباس صفوی افتتاح شد و تا امروز میزبان گردشگران زیادی بوده است. شما نیز می‌توانید برای بازدید از شاهکارهای گچ‌بری این عمارت در کنار تالار موسیقی و ایوان بزرگی که 18 ستون از آن محافظت می‌کنند، از پلکان مارپیچی که در دو طرف بنا وجود دارد به طبقات بالاتر بروید و درست از جایی که شاه‌عباس و همراهانش مسابقات چوگان در میدان را به تماشا می‌نشستند، میدان نقش جهان با هیاهوی گردشگران و بناهای تاریخی دیگرش را نظاره کنید.

3) مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام (شاه)

درست روبروی عمارت عالی قاپو یکی از شگفتی‌های معماری و کاشی‌کاری ایران یعنی مسجد شیخ لطف الله با گنبد مدوری که در زمان‌های مختلف روز تغییر رنگ می‌دهد، قرارگرفته که در نوع خود در دنیا بی‌نظیر است. به‌طوری‌که این گنبد در نور صبح خاکی، در ظهر صورتی و در نور غروب خاکستری می‌شود. از دیگر شگفتی‌های این مسجد نداشتن صحن (شبستان) و مناره است که فرضیه‌های زیادی را نیز به دنبال دارد. شما در حین بازدید از مسجد شیخ لطف الله در کنار شگفتی‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم با 16 پنجره در ساقه‌ی گنبد مواجه می‌شوید که نور فضای داخلی مسجد در طول روز را از هر طرف تأمین می‌کند.

کمی آن‌طرف تر از مسجد شیخ لطف الله، مسجد شاه قرارگرفته است که بعد از انقلاب اسلامی ایران به مسجد امام تغییر نام داده و  باید بگوییم که این مسجد در زمان صفوی مهم‌ترین مسجد دوره نیز بوده است و این روزها ازلحاظ جنبه‌های معماری و تعدد تزئیناتی (کاشی‌های خشت هفت‌رنگ و معرق) که در گوشه گوشه‌ی مسجد دیده می‌شود در بین گردشگران از اهمیت زیادی برخوردار است. درب اصلی این مسجد چهار ایوانی در ضلع جنوبی میدان نقش جهان است که مقرنس‌های بالای در تماماً با نقره و طلا پوشش داده‌شده که شمارا در بدو ورود به مسجد غرق در شگفتی و نور می‌کند.




4) کاخ چهلستون

اگر در شهر اصفهان به دنبال مبارک‌ترین بنای صفویه می‌گردید، قطعاً به شما کاخ چهلستون پیشنهاد داده خواهد شد که در میان باغ وسیع جهان‌نما ساخته‌شده که ترکیبی شگرف از هنر معماری ایرانی، چینی و فرنگی است. این کاخ که ستون‌هایی از جنس چوب چنار و درخت کاج دارد، حاوی نقاشی‌هایی است که وقایع تاریخی در دوره‌های مختلف مانند پذیرایی شاه‌عباس اول از امیران ترکمنستان و همچنین جنگ چالدران در دوران شاه اسماعیل اول و... را برای مهمانان کاخ به تماشا گذاشته است. خوب است بدانید که کاخ چهلستون درواقع 20 ستون چوبی دارد که به خاطر انعکاس تصویر این ستون‌ها در استخر بزرگ عمارت، به چهلستون معروف شده است. اگر به نگارگری و نقاشی علاقه زیادی دارید، همسو به شما پیشنهاد می‌دهد که در سفر خود به شهر اصفهان بازدید از این کاخ را در برنامه‌ی خود داشته باشید.

5) عمارت هشت بهشت

حضور سنگ مرمرهای شهر تبریز در عمارت هشت بهشت که ساخت آن در زمان شاه سلیمان صفوی به پایان رسیده است، در کنار دیوارهای داخلی مجموعه که با نقاشی، طلاکاری، آینه‌کاری، شیشه‌کاری و طرح‌های پرندگان مختلف و گل‌های رنگارنگ تزیین‌شده آن را به عالی‌ترین کاخ‌های دوران صفویه تبدیل کرده است. این تزیینات به‌قدری باشکوه و هنرمندانه در معماری کاخ به‌کاررفته است که گردشگرانی که در زمان‌های دور اجازه‌ی بازدید از هشت بهشت را داشته‌اند آن را بهترین بنای دنیا می‌دانستند و لقب زیباترین کاخ را نیز در سفرنامه‌های خود به‌کاربرده‌اند.
کاخ هشت بهشت در دوطبقه و در منطقه چهارباغ اصفهان قرارگرفته که از بناهای ثبت ملی شده ایران نیز هست.

6) منارجنبان

همان‌طور که از اسم این بنا پیداست، ویژگی خاص منارجنبان که برای بسیاری هنوز غیرقابل‌باور است، لرزیدن و تکان خوردن‌های مناره‌هایی است که از قرن هشتم هجری قمری تا به امروز بدون هیچ آسیبی، سالم مانده است. معماری این بنای عجیب که به دوره‌ی ایلخانان و فرمانروایی محمد خدابنده اولجایتو بسیار نزدیک است در کنار کاشی‌های فیروزه‌ای و ستاره‌های چهارپر و دو اتاقی که به چله خانه منارجنبان معروف هستند و البته فضای سبزی که در سال‌های اخیر به مجموعه منارجنبان اضافه‌شده، محیطی را برای گردشگران به وجود آورده است که بتوانند به زیبایی از این شاهکار معماری شهر اصفهان بازدید کنند.

7) مسجد جامع اصفهان

اگر به دنبال قدیمی‌ترین بنای شهر اصفهان می‌گردید، باید به شما مسجد جامع اصفهان را معرفی کنیم که ساخت آن به دوران سلجوقیان برمی‌گردد و در دوره‌های بعدی به‌خصوص صفویان مرمت‌های بسیاری شده است. این مسجد که درگذشته به آن مسجد عتیق نیز می‌گفتند ازجمله اثرهای تاریخی اصفهان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و البته جالب است بدانید که کارشناسان باستان‌شناسی معتقد هستند این مسجد درگذشته به‌عنوان یک آتشگاه کاربری داشته است. شاید شهرت اصلی که گردشگران را به این مسجد جذب می‌کند چهار ایوانی است که معماری مسجد جامع اصفهان را از معماری سبک عربی مسجدهای دیگر جدا کرده است. همچنین گنبد 16 ضلعی مسجد عتیق الهام‌بخش ساخت مسجدهای شهر تبریز و شیراز نیز بوده است.

برای بازدید از این مسجد باید به انتهای بازار اصفهان و میدان قیام بروید.

8) زاینده رود

زاینده رود که بزرگ‌ترین رودخانه در مرکز فلات ایران و شهر اصفهان بوده است،این روزها و حتی در فصل‌هایی که بدون آب سپری می‌کند از دو پل زیبا و تاریخی سی و سه پل و خواجو میزبانی می‌کند که در نوع خود سرشار از شگفتی و اعجاز هستند.

سی و سه پل یا پل الله وردی خان که طولانی‌ترین پل زاینده رود نیز هست با معماری تماماً آجر خود برای اتصال خیابان چهارباغ کهنه عباسى به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزارجریب و عباس‌آباد ساخته‌شده و در کنار آن شاهد برگزاری جشن‌هایی مثل نوروز، جشن آب‌ریزگان و جشن آب‌پاشان بوده و کارشناسان اعتقاددارند دلیل نام گزاری این پل عدد سی و سه مرتبط به الهه‌ی آب(آناهیتا) است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید خاصیت مصالح به‌کاررفته در ساختمان سی و سه پل به‌گونه‌ای است که رطوبت و آب در طول 400 سال گذشته نه‌تنها آسیبی به قسمت‌های زیرین پل نزده بلکه باعث استحکام آن نیز شده است.

اما در هنگام بازدید از پل خواجو امکان ندارد که صدای آواز سنتی که آرامش عجیبی به فضا داده است را نشنوید. این پل که از نمای بالا شبیه به یک عقاب بر روی زاینده رود است، شامل 4 طبقه و 51 غرفه‌ی بزرگ و کوچک است که هرکدام تزئینات و کاشی‌کاری‌های منحصربه‌فرد خود رادارند. در دو طرف پل خواجو شیرهای سنگی زیبایی قرارگرفته که مانند نگهبانان تاریخ چشم گردشگران را به زیبایی خود خیره می‌کنند اما نکته‌ی جالب حضور این شیرها در پل خواجو این است که درصورتی‌که از سمت یکی از شیرها به چشم شیر مقابل نگاه کنید، چشم شیر مقابل شما مانند یک ستاره‌ای در دل تاریکی خواهد درخشید که البته گفته می‌شود این درخشش به خاطر خاصیت مغناطیسی آن‌هاست.

9) جلفا و کلیسای وانک

نمی‌شود از اصفهان صحبت کرد و از محله‌ی جلفا و کلیساهای زیبایش حرفی نزد. پیشینه‌ی محله‌ی جلفا به زمان مهاجرت ارامنه به شهر اصفهان در زمان صفویه برمی‌گردد که حتی کتیبه‌ای که در سر در کلیسای وانک به خط ارمنی دیده می‌شود این ماجرا را به زیبایی تفسیر کرده است. کلیسای وانک معروف‌ترین کلیسای محله‌ی جلفا است که در زمان شاه‌عباس دوم به تقلید از کلیسای سنت استپانوس شهر جلفای آذربایجان شرقی ساخته شد و نقاشی‌های تاریخی و سقف طلاکاری شده‌ی داخل گنبد، وانک را به زیباترین کلیسای اصفهان تبدیل کرد. دورتادور گنبد نیز داستان خلقت حضرت آدم و حوا توسط نقاشان ارمنی به تصویر کشیده شده است. بازدید از برج ناقوس کلیسا که بر چهارستون سنگی استوارشده است را در جلفا گردی خود فراموش نکنید که درواقع لمس معنویت در تاریخ شهر اصفهان است. همچنین کتابخانه‌ی این مجموعه، مهم‌ترین مرکز ارمنی شناسی دنیا نیز محسوب می‌شود.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد کلیسای وانک باعث شد تا در سال 1310 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

10) کوه آتشگاه

اگر از یادگاری‌های دوران ایران باستان در شهر اصفهان بخواهیم صحبت کنیم، قطعاً به سراغ کوه آتشگاه می‌رویم که سال ساخت آن را دوران ساسانیان می‌دانند. آتشگاهی که در بالای این کوه قرارگرفته، یکی از 7 آتشکده‌ی بزرگ ایران است که متأسفانه در طول سالیان گذشته آسیب‌های زیادی دیده است. از ویژگی‌های جالب معماری این آتشگاه استفاده ازنی‌های حاشیه زاینده رود در خشت‌هایی است که در ساختمان مجموعه به‌کاررفته است و شاید همین ویژگی خشت و گلی آتشگاه است که آن را در برابر باد و باران آسیب‌پذیر کرده اما باوجود فاصله‌ی دور این اثر بازمانده از دوران قبل از اسلام از مرکز شهر اصفهان، بازدید از آن خالی از لطف نیست.

برای سفر به اصفهان و دیدن از این جاذبه‌های زیبا همراه همسو باشید.